dinsdag 8 november 2016

Voor een ambitieus gemeentelijk mobiliteitsbeleid moet je in Bonheiden zijn

De gemeente Bonheiden liep verschillende keren in de kijker met een duidelijke visie qua fiets- en mobiliteitsbeleid. Het gemeentebestuur wil haar inwoners op de fiets te krijgen in een veilige en bereikbare gemeente.
De ambitie? Een verdubbeling van het fietsgebruik van 12% naar 24%.
De middelen? Het stimuleren van een positieve fietscultuur, het verhogen van de verkeersveiligheid en de uitbouw van een fietsroutenetwerk. Blikvanger is het netwerk van liefst 26km fietsstraten.
Voor dit gedurfde beleid kregen ze alvast als enige gemeente een eervolle vermelding bij de Business Mobility Award, een initiatief de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en VOKA Vlaams-Brabant.
Op zaterdagvoormiddag 29/10/2016 trok een delegatie van de mobiliteitsraad Begijnendijk en enkele Fietsersbond afdelingen naar Bonheiden. Daar werden wij gul met koffie en koffiekoeken ontvangen door de burgemeester Guido Vaganée en mobiliteitsambtenaar Raf Bogaerts.

Dit vond ik zo'n inspirerende voormiddag dat ik hem hier graag voor u samenvat.
Met dank aan het hele gemeentebestuur en de betrokken ambtenaren van de gemeente Bonheiden!

U kan ook zelf de dag herbeleven via onderstaande links:

Gemeentepolitiek & mobiliteit: een uitdaging



De "Vicieuze mobiliteitscirkel": er is te veel gemotoriseerd verkeer en daardoor is het niet veilig genoeg om naar school te fietsen.

  • Iedereen is er van overtuigd dat er op mobiliteitsgebied in Vlaanderen iets moet veranderen, maar niet iedereen kan of wil veranderen. Daarvoor is mobiliteitsbeleid op alle niveaus nodig.
  • Aan gemeentelijke mobiliteitsplannen is er geen gebrek. Maar de politieke moed om deze plannen uit te voeren ontbreekt te vaak. Daar wilde het bestuur komaf mee maken.
  • De burgemeester van Bonheiden heeft dan ook mobiliteitsbevoegdheid op zich genomen. Dit is een zeldzaamheid in Vlaanderen omdat mobiliteitsingrepen altijd "gevoelig" liggen. Mobiliteit is echter een cruciale en tijdrovende bevoegdheid, de meeste schepenen hebben nog een andere job... De burgemeester kan echt trekken en zijn volle gewicht in de schaal leggen.
  • Zeer belangrijk om polarisatie te vermijden: oppositie bewust betrekken, mee in overleg gegaan.
  • Heel de gemeenteraad staat achter de mobiliteitsvisie. Alle mobiliteitsplannen zijn unaniem goedgekeurd na inspraak, inclusief het fietsbeleidsplan. Dankzij dit gezamenlijk standpunt kan je sneller een veel breder draagvlak creëren! Iedereen trekt immers aan het zelfde zeel.
  • Positieve en creatieve communicatie is cruciaal! Aanwezigheid op de sociale media biedt meerwaarde. Voor de communicatie van het grote investeringsproject Rijmenam werd zelfs een een hele website opgezet:
    http://toekomstrijmenam.be/  - Facebook pagina
  • (audio MP3,4 min)

Mobiliteitsvisie Bonheiden


Praktische variatie op het STOP-principe. Er worden keuzes gemaakt net om het comfort van de fietsers te kunnen verhogen
  • Het STOP-principe is het uitgangspunt van het Vlaamse mobiliteitsbeleid, maar blijft in de praktijk vaak theorie. Bonheiden past een variant toe: op de grote assen is de doorstroming van het gemotoriseerd verkeer het uitgangspunt, waarbij de verkeersveiligheid van de actieve weggebruiker wel een randvoorwaarde is (MP3, 1.5 min).
  • Belang van gedeelde visie binnen de gemeenteraad en het feit dat je de doorstroming moet garanderen op de hoofdwegen alvorens je je fietsnetwerk kan uitbouwen. Fietsen overstijgt de partijgrenzen. Uitvoeren van mobiliteitsplan van 2006! (MP3, 2m)
  • Keuzes zijn nodig om het fietscomfort op de andere wegen verhogen  (MP3, 1.5m) 
  • Belang van intergemeentelijke samenwerking: er worden intergemeentelijke commissies georganiseerd, de kosten worden evenredig gedeeld ook al liggen de kosten elders hoger (MP3, 35s).

Vier pijlers in het gemeentelijk mobiliteitsbeleid

1) Doorstroming op de hoofdassen verbeteren

  • Focus op de spitsmomenten
  • Ieder zijn haar verantwoordelijkheid

  • Doorstroming verhogen door het aanpassen van kruispunten en het gebruik van wachtverzachters. Hierdoor worden de woonstraten niet meer als sluipstraten gebruikt. Eerst doorstroming verhogen, dan fietsstraten aanleggen (MP3, 4m)

2) Verkeersveiligheid verhogen

  • Focus op actieve weggebruikers (voetgangers/fietsers) (MP3, 2m)
  • Sensibilisatie ouders via kinderen
  • Geen parkeerplaatsen voor school op doorgangsswegen! Parkeren op Kerkplein
  • Veilige fietsinfrastructuur en kruispunten (MP3, 1.5m)
  • Handhaving snelheid, gerichte controles ism mobiliteitdienst (MP3)



Positieve boodschap ipv negatieve: -70% snelheidsovertredingen

3) Leefkwaliteit woonclusters (stille kamers)

  • Tijdelijk straten afsluiten is soms noodzakelijk om gewoontes te doorbreken (MP3, 2min).


4) Fietsen als volwaardig alternatief

  • Fietsparkeerplan: op termijn elke belangrijke fietsenstalling overdekt
  • Fietscultuur creëren (MP3, 2min) ; zie ook verder
  • Fietsstraten (routes): meestal parallel aan drukke assen die de fietser toch liever ontwijkt.
    De gemeente durft lange fietsstraten aanleggen, en wijkt hiermee af van het Vademecum.
    Het alternatief is namelijk te blijven aanmodderen. Kostprijs: slechts € 1800/km, met borden en al. (MP3, 2.5min)


  • Fietsstratennetwerk geleidelijk opbouwen. (MP3, 7min)
  • Participatie is nodig en werkt, maar je moet het goed aanpakken
  • Draagvlak komt er als je het goed uitlegt. Jouw fietsstraat is een puzzelstuk binnen een hele mobiliteitsvisie! 
  • Het werkt alleen als de bewoners het ook zelf doen! 
  • Bewonersvergaderingen: voor en nadelen uitleggen! Bij stemmingen bij aanwezigen is 99% voor.
    Bewoners krijgen ook een affiche mee die ze zelf kunnen ophangen:

  • Fietsstraten: autoverkeer min 40% en aantal fietsers verdubbeld. Bij doorgaande fietsstraten wordt de voorrang zoveel mogelijk gegarandeerd door haaientanden (bvb. Oudebaan)
  • Implementatie fietsstraat: seniorenproof ontwerp en smalle aslijn (geen officiële, eigen mal gemaakt)  (MP3, 1m)
  • Bewoners vragen er bijgevolg soms zelf om!




  • Routes overzicht: in totaal 25,7km op 1 legislatuur, € 47 500 (MP3, 1m)



  • Voor duurdere ingrepen kan je beroep doen op Europese fondsen in zoverre ze binnen een breder netwerk passen (MP3



Fietscultuur stimuleren

  • Sensibilisatie via de schoolgaande jeugd
  • Fietsafspraakplaats de Remblok: knooppunt tussen Bonheiden & Sint-Katelijne Waver waar fietsende scholieren sowieso al samenkwamen. Graffiti kunstenaar uitgenogdigd, scholieren zelf laten meedenken. Fietspomp, herstelkit (MP3 , 1 min)
  • Boodschap aan middelbare scholieren: als je er wilt bijhoren, moet je met de fiets komen!






  • Stimuleren van fietsen bij kinderen, maar ook bij personeel via tracking- & beloningssysteem (MP3, 5min)
  • Via de fietsende kinderen bereik je ook de ouders, grootouders!



  • Er is een portaal waar je kunt zien hoeveel km's er gefietst zijn, hoeveel CO2 er bespaard werd, hoeveel files vermeden. Dit komt binnenkort ook op de gemeentelijke website.
  • Dit pakket komt ook als geroepen voor de Burgemeestersconvenant: je draait er zo een rapport met de nodige harde cijfers uit.



Aansluitende discussie

  • Positieve en creatieve communicatie is cruciaal (MP3)! Voelen wat er leeft bij de bevolking, naar de burgers gaan, je niet laten leiden door de "roepers" of clowns op Facebook. Ambassadeurs maken van je burgers (MP3).
  • Van schoolbus naar fijnmazige busdienst buiten de spits (MP3)
  • Spitsmijden via kortingen & ICT (MP3)
  • Middenstand en parkeren: middenstand denkt altijd veel autogerichter dan de realiteit (MP3). Juiste vaststellingen van wie waar parkeert is belangrijk.
  • Fietsbeleid als noodzaak: grote werken als opportuniteit gebruiken (MP3)
  • Mobiliteitswerkgroep ipv raad (MP3)
  • Coachingstraject VSV Fietsbeleid (MP3)
  • Implementatie ipv plannen naar Deens voorbeeld (MP3)
  • Nood aan fijnmazigheid van netwerk voor fietsers versus fietsstratennetwerk? (MP3)
  • Communicatie niet altijd evident, leg dit uit en je creëert sympathie (MP3)